Astma (bij volwassenen)

Doel

Een richtlijn voor de (initiële) keuze voor longmedicatie voor de patiënten met astma in de 1e en 2e lijn. Optimaliseren van de astma behandeling.

Aandachtspunten:

• Streef naar optimale astmacontrole (geen klachten overdag en ’s nachts, geen beperkingen, normale spirometrie) met zo min mogelijk medicatie en bijwerkingen, afgestemd op persoonlijke behandeldoelen. Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van de ACQ.
• Evalueer de TIP-aandachtspunten (Therapietrouw, Inhalatietechniek, vermijden van Prikkels), voordat medicatie wordt verhoogd of uitgebreid.
• Probeer bij goede astmacontrole of als de persoonlijke behandeldoelen gedurende enige tijd (3 maanden) zijn bereikt, de dosis te verminderen tot de laagste effectieve dosis.
• Kies de toedieningsvorm met behulp van de beslisboom voor keuze van de inhalator.
• Streef naar uniformiteit in inhalator type.
• Voeg altijd een voorzetkamer toe aan een aërosol.
• Wijs patiënten op de instructiefilmpjes op www.inhalatorgebruik.nl

Stap 1:

Alleen bij zeer weinig frequente klachten(<2x/week overdag)

Of SABA zo nodig

Of lage dosis ICS-LABA (formoterol) zo nodig

Stap 2:

Of lage dosis ICS onderhoud

Of lage dosis ICS-LABA (formoterol) zo nodig

Stap 3:

Ga uit van het preparaat dat men in stap 2 gebruikt. Bij klachten van LABA kan eventueel tiotropium gegeven worden.

Overweeg bij onvoldoende astmacontrole toevoeging van

Montelukast 1 dd 10 mg

Of lage dosis ICS-LABA onderhoud

Of intermediaire dosis ICS zonder LABA

Stap 4:

Of (tijdelijk) hogere dosis ICS-LABA

Of hogere dosis ICS zonder LABA

Stap 4b:

Toevoegen LAMA en/of LTRA

Overweeg bij blijvend onvoldoende astmacontrole tiotropium en/of montelukast 1dd 10 mg toe te voegen of verwijs naar een longarts.

Stap 5:

Doorverwijzen longarts

Indien de klachten na stap 4 na 3-6 maanden niet onder controle zijn, verwijs door naar de longarts.

Niet ernstige exacerbatie:

• Adviseer een SABA of verhoog de dosis, zo nodig tot de maximale dagdosis.
• LABAICS kan ook als zo nodig medicatie worden gebruikt, tot maximaal 8 inhalaties op een dag (geldt alleen voor Foster®).

Overweeg het starten of verhogen van ICS tot de maximale dosering gedurende 5 tot maximaal 14 dagen.

Beslisboom voor de keuze van de inhalator

Overzicht inhalatiemedicatie astma en uitzonderingen 

/system/ckeditor_assets/attachments/418/Formularium_Astma_dec_2022.png

 

Diagnostische problemen

Verwijzing vindt plaats bij onzekerheid over de diagnose (overweeg ZorgDomein diagnostiek astma 2e lijn) of discrepantie tussen de uitslagen van aanvullend onderzoek en het klinisch beeld van de patiënt.

Onvoldoende bereiken behandeldoelen ondanks adequate therapie

Verwijzing vindt plaats indien de behandeldoelen niet bereikt kunnen worden binnen 3 maanden na optimalisering van de therapie of bij optreden van twee of meer exacerbaties per jaar.

Onvoldoende kunnen beantwoorden van de zorgvraag van de patiënt

Verwijzing vindt plaats indien de patiënt zorgvragen heeft die niet door de huisarts beantwoord kunnen worden, danwel wanneer de patiënt persoonlijke redenen heeft waarom hij bij de longarts onder behandeling wil komen.

Diagnostische problemen

Terugverwijzing gebeurt binnen 3 maanden na vaststelling van de diagnose

Onvoldoende bereiken behandeldoelen ondanks adequate therapie

Terugverwijzing vindt plaats als de patiënt gedurende 6-12 maanden zijn behandeldoelen (= goede astmacontrole) gehaald heeft.

Onvoldoende kunnen beantwoorden van de zorgvraag van de patiënt

Terugverwijzing vindt plaats zodra de longarts deze zorgvragen adequaat beantwoord heeft.

December 2022

• Sandra Aengevaeren, kaderhuisarts astma/COPD
• Mariëlle Broeders, longarts JBZ
• Francion Brenninkmeijer, apotheker JBZ
• Maartje Brouwers, kaderapotheker astma/COPD